Automatiseren en memoriseren (deel 1)

Automatiseren en memoriseren zijn begrippen die vaak worden gebruikt in het onderwijs. In de praktijk merk ik dat niet iedereen precies weet wat hiermee wordt bedoeld. Dat betekent dat leerkrachten soms maar wat doen als het gaat om kinderen te helpen bij deze processen tijdens het rekenen.

De definitie van de beide begrippen:

Memoriseren is direct beschikbare kennis van rekenfeiten. Het kind weet het antwoord op de som gewoon. Hoeft niet meer te denken aan een beeld of strategie. Bij het rekenen tot tien en de tafels  is het streven om te komen tot memoriseren.

Automatiseren is het proces van verkorting van oplossingsmethoden. Het kind hoeft niet na te denken over de volgende tussenstap. Hiervoor moeten de tussenstappen rekenfeiten zijn (gememoriseerd). Bijvoorbeeld bij het oplossen van sommen door het tiental gebruik te maken van de strategie ‘eerst naar de 10’

Het belang van automatiseren:

Onder automatiseren wordt verstaan het vrijwel routinematig uitvoeren van rekenhandelingen. Als kinderen de basisbewerkingen hebben geautomatiseerd, hoeven zij hun werkgeheugen minder te belasten bij het uitrekenen van complexere opgaven. Een groter deel van het geheugen blijft dan beschikbaar voor het uitvoeren van niet-geautomatiseerde rekenhandelingen.

Automatiseren is van belang voor het aanleren van vaardigheden die op een hoger cognitief niveau liggen. Rekenzwakke kinderen komen vaak moeilijk tot automatisering van basiskennis.  Hoewel automatismen niet voorwaardelijk zijn voor het leren rekenen, is het wel van essentieel belang voor het vlot leren rekenen. Dit is dus een van de grootste hobbels voor rekenzwakke kinderen.

Als kinderen de basisbewerkingen hebben geautomatiseerd, hoeven zij hun werkgeheugen minder te belasten bij het uitrekenen van complexere opgaven. Een groter deel van het geheugen blijft dan beschikbaar voor het uitvoeren van niet-geautomatiseerde rekenhandelingen.

Als het gaat om hoe het rekenproces verloopt, hebben we het eerst over verkennen van het geleerde(begrip), daarna over het oefenen van het geleerde, dan het automatiseren van het geleerde en tot slot ontstaat dan dat het geleerde is gememoriseerd.  Er kan nu vlot gerekend worden en in andere situaties worden toegepast.