Kleuters spelen rekenspellen: goed voor executieve functies..

In de nieuwste Volgens Bartjes* staat een lezenswaardig artikel van Anneke Noteboom en Sophie Verheyen over de inzet van rekenspellen met kleuters. Het beschrijft een project op de Aletta Jacobsbasisschool in Arnhem. In dit project worden rekenspellen in gezet op school en thuis. Spelenderwijs worden rekenvaardigheden bij kleuters ontwikkeld. Maar niet alleen de rekenvaardigheden. Door het werken met rekenspellen kunnen ook de executieve functies worden getraind. Executieve functies zijn het vermogen om dingen te organiseren, te focussen en impulsen onder controle te houden. Verminderde executieve functies leiden tot problemen met doelgericht gedrag en liggen ten grondslag aan ADHD, autisme en leerstoornissen. Het zijn dus de functies in je brein die het mogelijk maken dat je rationele beslissingen neemt, impulsen beheerst en kunt focussen op wat belangrijk is. De auteurs van Slim maar… van Peg Dawson en Richard Guare onderscheiden elf vaardigheden:

• Respons-inhibitie: nadenken voordat je iets doet.
• Werkgeheugen: informatie in je geheugen houden bij het uitvoeren van complexe taken.
• Emotieregulatie: emoties reguleren om doelen te behalen of gedrag te controleren.
• Volgehouden aandacht: aandachtig blijven, ondanks afleiding.
• Taakinitiatie: op tijd en efficiënt aan een taak beginnen.
• Planning/prioritering: een plan maken en beslissen wat belangrijk is.
• Organisatie: informatie en materialen ordenen.
• Timemanagement: tijd inschatten, verdelen en deadlines halen.
• Doelgericht gedrag: doelen formuleren en realiseren zonder je te laten afschrikken.
• Flexibiliteit: flexibel omgaan met veranderingen en tegenslag.
• Metacognitie: een stapje terug doen om jezelf en de situatie te overzien en te evalueren.

©Hetty Compaan 

Noteboom (2014) geeft in het artikel “Volgens Bartjes” aan dat 7 van deze functies  in meer of mindere mate worden gestimuleerd door het spelen van (reken)spellen:

* werkgeheugen: informatie in je geheugen vasthouden bij een complexe situatie: welke kaarten hebben bv de mede spelers?,

* planning en prioritering: een plan maken over wat handig is voor het spel verloop,

* emotieregulatie: oefen in het omgang met winnen en verliezen, zien dat verliezen niet zo erg is, nieuw spel nieuwe ronde,

* reactie of respons-inhibitie: eerst denken en dan doen,

* flexibiliteit: je plannetje herzien, als een andere speler je voor is,

* volgehouden aandacht: je aandacht bij het spel blijven houden,

* metacognitie: nadenken over hoe je  het probleem tijdens het spel hebt aangepakt!

Redenen genoeg dus om de rekenspellen, naast het oefenen van rekenvaardigheden in de (kleine) kring of met ontwikkelingsmaterialen, toch maar weer eens uit de kast te halen!

* Noteboom e.a., Kleuters spelen spelletjes, Volgens Bartjes, Jaargang 34 Nummer 1,  Van Gorcum, Assen
** Peg Dawson en Richard Guare, Slim maar… Uitgeverij Hogrefe 2009, ISBN 978 90 79729 10 4